Zmiana wysokości alimentów na dziecko

Obowiązek alimentacyjny, podstawowe zasady

Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka spoczywa na rodzicach niezależnie od tego, czy pozostają oni w związku małżeńskim, czy też nie. Co ważne, nie ustaje on nawet w przypadku, gdy jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej. Alimenty mają zapewnić dziecku nie tylko minimum egzystencji, ale również możliwość prawidłowego rozwoju, dostęp do edukacji, leczenia, zajęć dodatkowych czy wypoczynku.

Wysokość alimentów określana jest najczęściej w wyroku rozwodowym, w orzeczeniu sądu w sprawie o alimenty na dziecko lub w ugodzie zawartej przed sądem. Jednak życie przynosi zmiany, a wraz z nim zmieniają się możliwości finansowe rodziców i potrzeby dziecka. Dlatego też wysokość alimentów może zostać zmieniona, zarówno w kierunku ich podwyższenia, jak i obniżenia.

Kiedy można żądać podwyższenia alimentów?

Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie zmiany stosunków, można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez „zmianę stosunków” rozumie się przede wszystkim zmianę potrzeb uprawnionego (dziecka) albo zmianę możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (rodzica).

Przykładowe sytuacje uzasadniające podwyższenie alimentów:

• dziecko rozpoczęło naukę w przedszkolu, szkole lub studiach, co zwiększyło koszty utrzymania,
• dziecko wymaga leczenia lub rehabilitacji,
• wzrosły ceny podstawowych produktów, opłat mieszkaniowych czy kosztów edukacji,
• rodzic zobowiązany do alimentów poprawił swoją sytuację majątkową (np. awans, nowa praca, dochody z działalności gospodarczej).

Warto pamiętać, że sąd zawsze kieruje się zasadą równej partycypacji rodziców w kosztach utrzymania dziecka, proporcjonalnie do ich możliwości finansowych. Jeśli więc jedno z rodziców zaczyna zarabiać więcej, a potrzeby dziecka rosną, sąd może przychylić się do wniosku o podwyższenie alimentów.

Obniżenie alimentów na dziecko, kiedy jest możliwe?

Z kolei rodzic obciążony obowiązkiem alimentacyjnym może żądać obniżenia alimentów, jeśli jego sytuacja finansowa lub życiowa uległa istotnemu pogorszeniu. Należy jednak pamiętać, że nie każda zmiana uzasadnia takie żądanie, musi być trwała, znacząca i niezależna od woli zobowiązanego.

Przykładowe przesłanki do obniżenia alimentów:

• utrata pracy lub znaczne zmniejszenie wynagrodzenia,
• poważna choroba ograniczająca zdolność do pracy,
• konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów leczenia lub utrzymania,
• trwała niezdolność do pracy (orzeczenie o niepełnosprawności),
• przejście na emeryturę przy niskich dochodach.

Sąd w każdym przypadku analizuje nie tylko bieżącą sytuację rodzica, ale też jego potencjał zarobkowy, czyli możliwości, jakie mógłby mieć przy dołożeniu należytej staranności. Nie wystarczy więc samo oświadczenie o braku środków, konieczne jest udokumentowanie rzeczywistej zmiany sytuacji.

Urodzenie kolejnego dziecka a alimenty, czy to wpływa na wysokość?

To bardzo częsty problem praktyczny. Wielu rodziców uważa, że narodziny kolejnego dziecka automatycznie powodują konieczność obniżenia alimentów na dziecko z poprzedniego związku. Tymczasem tak nie jest.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie powoduje automatycznie zmiany obowiązku alimentacyjnego wobec pozostałych dzieci (m.in. wyrok SN z 14 maja 2002 r., sygn. V CKN 1032/00). Może to wpłynąć jedynie na jego zakres, jeśli nowa sytuacja rodzinna faktycznie ogranicza możliwości finansowe zobowiązanego, a nie jest wynikiem świadomego obniżania dochodów.

Nowe małżeństwo a alimenty na dziecko, jak ocenia to sąd?

Zawarcie nowego związku małżeńskiego również nie powoduje automatycznej zmiany obowiązku alimentacyjnego. Sąd ocenia, jak nowa sytuacja wpływa na realne możliwości finansowe rodzica. W praktyce może to działać w obie strony:

• w niektórych przypadkach nowy związek poprawia sytuację materialną zobowiązanego (np. wspólne dochody, wspólne utrzymanie mieszkania),
• w innych, pojawienie się nowych obowiązków rodzinnych może rzeczywiście obciążać jego budżet.

Sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności, w tym wydatki, dochody i faktyczny wkład współmałżonka w utrzymanie gospodarstwa domowego.

Czy można obniżyć alimenty z datą wsteczną?

Tak, przepisy dopuszczają możliwość wystąpienia z pozwem o obniżenie alimentów z datą wsteczną. Warunkiem jest jednak wykazanie, że przesłanki uzasadniające zmianę wysokości alimentów istniały już wcześniej, choć zobowiązany dowiedział się o nich lub mógł je udowodnić dopiero później.

Przykład:
Rodzic utracił źródło dochodu w styczniu, ale pozew złożył dopiero w kwietniu, po zgromadzeniu dokumentów potwierdzających nową sytuację. W takiej sytuacji sąd może obniżyć alimenty z mocą wsteczną – od stycznia.

Świadczenie 800+ a wysokość alimentów

Częstym argumentem w sprawach o obniżenie alimentów jest fakt, że dziecko otrzymuje świadczenie 500+, a obecnie 800+. Jednak zgodnie z przepisami świadczenie wychowawcze nie wpływa na zakres obowiązku alimentacyjnego. Takie stanowisko potwierdza art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wskazuje, że świadczenia z pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego czy 800+ nie mogą być uwzględniane przy ustalaniu wysokości alimentów.

Oznacza to, że rodzic zobowiązany do płacenia alimentów nie może skutecznie żądać ich obniżenia tylko dlatego, że drugi rodzic otrzymuje świadczenie 800+.

Jak zwiększyć szanse na powodzenie w sprawie o zmianę alimentów?

Każda sprawa o podwyższenie lub obniżenie alimentów wymaga odpowiedniego przygotowania. Kluczowe znaczenie ma zgromadzenie dowodów dokumentujących zmianę sytuacji, np. zaświadczeń o zarobkach, rachunków, faktur, dokumentacji medycznej, umów o pracę czy zaświadczeń o utracie zatrudnienia.

Warto też pamiętać, że sąd rozpatruje indywidualnie każdą sytuację, dlatego nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, czy alimenty zostaną zmienione. Właśnie dlatego warto skonsultować się z doświadczonym adwokatem, który oceni szanse powodzenia i pomoże przygotować pozew lub odpowiedź na pozew.

Czy warto skorzystać z pomocy adwokata od alimentów?

Sprawy alimentacyjne, choć z pozoru proste, często wymagają doświadczenia w interpretacji przepisów i orzecznictwa sądów. Dobry adwokat pomoże:

• ocenić, czy istnieją przesłanki do zmiany wysokości alimentów,
• przygotować pozew lub odpowiedź na pozew,
• zgromadzić odpowiednie dowody,
• reprezentować klienta w sądzie i podczas negocjacji ugodowych.

Kancelaria adwokacka w Krakowie, pomoc w sprawach o alimenty na dziecko

Nasza kancelaria adwokacka w Krakowie od wielu lat specjalizuje się w prawie rodzinnym, w tym w sprawach dotyczących alimentów. Pomagamy zarówno w podwyższeniu, jak i obniżeniu alimentów, doradzamy, analizujemy sytuację klienta i reprezentujemy go na każdym etapie postępowania.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawie o alimenty, zapraszamy do kontaktu. Pierwsza konsultacja pozwoli określić, jakie masz realne szanse na zmianę wysokości świadczenia i jak skutecznie przygotować się do procesu.