Komu nie należy się zachowek?

O tym, kto może się starać o zachowek, szerzej pisaliśmy w artykule, „Co to jest i komu należy się zachowek?”. Tym razem jednak warto wspomnieć o tym, komu on nie przysługuje i dlaczego? Wydawać by się mogło, że zawsze zstępnym zmarłego się on należy. Nic bardziej mylnego. Zobaczcie kto nie może się o niego ubiegać?

Komu należy się zachowek?

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu Cywilnego, zachowek przysługuje „zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy”. Komu więc on nie przysługuje?

Komu nie należy się zachowek?

To, że ktoś jest uprawniony do zachowku nie oznacza to jego prawa absolutnego. Są bowiem pewne sytuacje, które sprawiają, że mogą być one pominięte.

Tak więc należy pamiętać, że zachowek nie przysługuje:

• Jeżeli przeżyje zstępny spadkodawcy. Dalsi zstępni nie mogą ubiegać się o zachowek.
• Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.
• W przypadku orzeczonej separacji małżeńskiej.
• Rodzicom, gdy spadkodawca pozostawił zstępnych.

Poza wymienionymi sytuacjami zachowek nie przysługuje także:

• Osobom wydziedziczonym.
• Osobom, które zrzekły się dziedziczenia.
• Tym, które okazały się niegodne spadku.
• Osobom, które go odrzuciły.

Osoby nieuprawnione

Do zachowku mają wyłącznie prawo osoby z tzw. kręgu osób uprawnionych do jego otrzymania. Osoby spoza niego nie mogą się ubiegać o zachowek, co oznacza, że nie otrzymają go dalsi krewni np. rodzeństwo czy kuzynostwo.

Osoby wydziedziczone przez spadkodawcę

Artykuł art. 1008 kodeksu cywilnego wskazuje, że osoby wydziedziczone przez spadkodawcę tracą uprawnienie do zachowku. Wydziedziczenie może mieć miejsce tylko w ściśle określonych przypadkach:

• Gdy uprawniony do zachowku zachowuje się sprzecznie z zasadami życia społecznego.
• Dopuścił się względem spadkodawcy lub innej bliskiej mu osoby umyślnego przestępstwa.
• Nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Do wydziedziczenia może dojść wyłącznie w testamencie.

Warto w tym miejscu jednak zaznaczyć, że bywają sytuacje, gdy wydziedziczenie nastąpiło z niesprawiedliwych pobudek. Wówczas osoba, która z ustawy byłaby uprawniona do otrzymania zachowku może wystąpić do sądu o jego przyznanie.

Osoby, które zrzekły się dziedziczenia

Czasami bywa i tak, że dane osoby nie chcą dziedziczyć po zmarłym. Wynika to z tego, że mogłyby zostać im przyznane nie aktywa a długi. W takiej sytuacji nie otrzymają zachowku osoby, które zrzekły się dziedziczenia po spadkodawcy. Aby jednak skutecznie zrzec się spadku czy też zachowku konieczne jest zawarcie odpowiedniej umowy w formie aktu notarialnego.

Osoby uznane za niegodne dziedziczenia

Kodeks cywilny przewiduje także możliwość, że spadkobierca może zostać uznany za niegodnego dziedziczenia ma to miejsce w takich sytuacjach jak:

• Dopuścił się on umyślnego, ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy.
• Przestępstwem bądź też zastraszaniem nakłonił spadkodawcę, do sporządzenia lub odwołania testamentu.
• Umyślnie zniszczył lub też ukrył testament spadkodawcy.

Jeżeli któraż z sytuacji miała miejsce, wówczas osobę uznaną za niegodną dziedziczenia traktuje się tak, jakby nie dożyła ona otwarcia spadku.

Osoby, które odrzuciły spadek

Spadkobierca może także odrzucić przyjęcia spadku poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia przed notariuszem lub w sądzie rejonowym. Należy jednak pamiętać, że odrzucenie spadku przez spadkobiercę nie ma wpływu na prawo do zachowku dla jego zstępnych.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa spadkowego zapraszamy do kontaktu.