Zasiedzenie drogi gminnej / zasiedzenie drogi publicznej

Mimo, że przepisy ustawy o drogach publicznych regulują kwestię zasiedzenia, w praktyce pojawiają się wątpliwości, co do warunków zasiedzenia. Kiedy możliwe jest zasiedzenie drogi gminnej / publicznej?

Wniosek o zasiedzenie drogi gminnej

W praktyce często pojawia się problem czy można zasiedzieć drogę gminną czyli zastosowania instytucji zasiedzenia w przypadku nieruchomości, która jest oznaczona na mapie ewidencyjnej jako droga. W takim przypadku można rozróżnić dwie sytuacje :

1. działka została zaliczona do dróg gminnych i droga faktycznie na tej działce istnieje;

2. działka została zaliczona do dróg gminnych natomiast na działce tej droga nie powstała, czyli w dacie złożenia wniosku nie istnieje.

Przypadek gdy droga istnieje w terenie

W pierwszym przypadku biorąc pod uwagę treść regulacji prawnych oraz orzecznictwa nie ma możliwości zastosowania zasiedzenia nieruchomości. Grunty pod drogą publiczną mogą być tylko i wyłącznie własnością Skarbu Państwa. Wynika to z ustawy o drogach publicznych ( art. 2 ustawy, Dz.U. 1985, Nr 14, poz. 60).  Zgodnie z tym przepisem od 1 stycznia 1999 roku grunt pod drogą publiczną może być własnością tylko Skarbu Państwa lub samorządu (art. 2a ustawy o drogach publicznych, Dz.U. 1985, Nr 14, poz. 60), a w przypadku gdy grunt nie jest własnością Skarbu Państwa lub samorządu, wówczas przechodzi z mocy prawa na ich własność. Powyższe oznacza, że po wskazanej dacie nie jest możliwe zasiedzenie drogi publicznej.

Sytuacja gdy droga jest tylko na mapie i nie ma jej w terenie

W sytuacji opisane w punkcie 2 istnieje możliwość zasiedzenia nieruchomości.

Należy podkreślić, iż nie ma znaczenia fakt, iż działka będąca przedmiotem wniosku została formalnie zaliczona do dróg gminnych.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2012 roku ( I CSK 293/11) Wyłączenie z obrotu cywilnoprawnego dróg publicznych przewidziane w art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) dotyczy nieruchomości, które po zrealizowaniu procesu inwestycyjnego są budowlą przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym (art. 4 pkt 2 wymienionej ustawy).

W uzasadnieniu stwierdzono, iż wzgląd zarówno na spójność wewnętrzną ustawy o drogach publicznych, jak i spójność całego systemu prawnego nakazuje przyjąć, że ustawodawca w przepisie wyłączającym z obrotu prawnego drogi publiczne (a ściślej – nieruchomości będące takimi drogami) objął nieruchomości, które po zrealizowaniu procesu inwestycyjnego (co wiąże się z konkretnymi robotami i nakładami pieniężnymi; zob. porównawczo uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2002 r., III CRN 11/01, OSNAPiU 2002, nr 21, poz. 513) są budowlą przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, a nie nieruchomości dopiero przeznaczone pod drogę publiczną.

W konsekwencji o zakazie przewidzianym w art. 2a ustawy można mówić dopiero wówczas, gdy nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną w taką drogę przekształci się faktycznie i prawnie (por. wyrok WSA w Krakowie z 7 stycznia 2010 r., I SA 1666/09, nie publik). Sklasyfikowanie danej nieruchomości w ewidencji gruntów jako „droga” i opatrzenie znakiem „dr” nie jest wystarczające, gdyż stwarza jedynie obalane domniemanie, że nieruchomość stanowi drogę.

Podobnie na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2013 roku (IV CSK 514/12). Zgodnie z jego treścią – należy opowiedzieć się za takim rozumieniem drogi publicznej, mogącej być przedmiotem prawa własności lub innego prawa,która spełnia przesłanki, określone w ustawie o drogach publicznych, w szczególności droga o którą chodzi musi istnieć, spełniając funkcje drogi. Jeżeli przewidywana droga przez dziesiątki lat nie powstała i działka pod nią przeznaczona znajduje się przez cały ten czas w posiadaniu osób trzecich, to samo wpisanie drogi do ewidencji gruntów nie spełnia warunków prawnych określonych w art. 2a u.d.p. co do wyłączenia z obrotu nieruchomości gruntowej, na której się miała znajdować.

Zasiedzenie drogi / czy można zasiedzieć drogę po 1 stycznia 1999 roku

Podsumowując, jeśli działką która ma być przedmiotem wniosku o zasiedzenie została oznaczona jako droga ( dr) to obowiązujące przepisy, doktryna oraz orzecznictwo pozwalają na jej zasiedzenie, w tym także na zasiedzenie po 1 stycznia 1999 roku

Warunkiem jest aby ta droga nie była urządzona oraz nie spełniała funkcji drogi w okresie obejmującym zasiedzenie.

Należy podkreślić, iż muszą być przy tym spełnione inne przesłanki zasiedzenia takie jak samoistne posiadanie oraz 30 letni upływ czasu.

Zasiedzenie drogi – jaki jest okres zasiedzenia?

Jako że mamy do czynienia z przykładowo nieruchomością stanowiącą własność gminy to zgodnie jest z treścią ustawy z 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321), na mocy której skreślony został art. 177 kc. W myśl art. 10 noweli na poczet okresu zasiedzenia zalicza się okres posiadania nieruchomości państwowej sprzed 1.10.1990 r., ale nie więcej niż 1/2 aktualnego okresu zasiedzenia. Czyli przyjmując że 15 lat samoistnego posiadania uda się wykazać przed dniem 1 października 1990 roku to jest możliwość zasiedzenia z dniem przypadającym na koniec piętnastoletniego okresu, który kończy się z dniem 1 listopada 2005 roku

Sprawa o zasiedzenie – jakie dokumenty?

Jako, że postępowanie w sprawie o zasiedzenie jest postępowaniem nieprocesowym, zgodnie z treścią art. 607 kpc. do wniosku należy dołączyć odpis księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów. W przypadku braku dokumentacji niezbędne są działania adwokata, który w toku postępowania złoży właściwe wnioski dowodowe pozwalające na identyfikacje przedmiotu sporu.

Jak wygrać sprawę o zasiedzenie?

Sprawy o zasiedzenie z uwagi na swoją specyfikę wymagają pomocy doświadczonego pełnomocnika.  W pierwszej kolejności należy przygotować wniosek, wskazać wnioski dowodowe na potwierdzenie spełnienia przesłanek zasiedzenia, a także należy przedstawić dokumentację pozwalającą na identyfikację przedmiotu postępowanie. Właściwe przygotowanie wniosku oraz odpowiednia argumentacja poparta wnioskami dowodowymi bezpośrednio przekładają się na szansę wygrania sprawy. Nawet z pozoru prosta sprawa w toku postępowania może się skomplikować i warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata.

Jak podważyć zasiedzenie i argumentację wskazaną we wniosku?

Działania adwokata dysponującego doświadczeniem praktycznym pozwalają także na podważenie wniosku o zasiedzenia. Znajomość regulacji prawnych, najnowszego orzecznictwa oraz doktryny pozwalają na zmaksymalizowanie działań obronnych skierowanych przeciwko wnioskowi o zasiedzenia. Należy pamiętać, iż często kluczowym dowodem w sprawie są zeznania świadków i ich odpowiednie przesłuchanie ma duży wpływ na wynik postępowania. Dobry adwokat może także zdobyć liczną dokumentacje z okresu objętego wnioskiem pozwalającą na obalenie argumentacji zawartej we wniosku.

Ile trwa sprawa o zasiedzenie?

Czas trwania sprawy o zasiedzenie zależy jest od wielu czynników. Przygotowanie wniosku przez profesjonalnego pełnomocnika znacznie skraca cały proces albowiem pozwala na pominięcie częstych opóźnień wynikających z braków albo niewłaściwego sformułowania żądania. Wskazanie właściwych wniosków dowodowych na początku postępowania pozwala także sądowi na zaplanowanie sprawy i wyznaczenie kolejności czynności, co także wpływa korzystnie na szybkość rozpoznania sprawy.

Ile kosztuje sprawa o zasiedzenie drogi?

Opłata sądowa od wniosku o zasiedzenie nieruchomości to 2000 zł.

Ile kosztuje sprawa o zasiedzenie u adwokata ?

Koszty reprezentacji w sprawie o zasiedzenie ustalane są indywidualnie do dokładnej analizie dokumentacji oraz stanu faktycznego sprawy. Bierzemy się pod uwagę zakres wniosku, stopień skomplikowania oraz potencjalną długość postępowania.

Jeśli chcesz złożyć wniosek o zasiedzenie to nasza kancelaria adwokacka z siedzibą w Krakowie udzieli wszelkich niezbędnych informacji i kompleksowo poprowadzi sprawę.