Rozwód bez szkody, czyli jak rozwód wpływa na dziecko?

Rozwód to trudny proces, który dotyka wszystkich członków rodziny, a zwłaszcza dzieci. Wiele osób zastanawia się, jak rozwód wpływa na najmłodszych i jak można minimalizować negatywne skutki tego zdarzenia. W tym wpisie przyjrzymy się temu, co dziecko może odczuwać w obliczu rozstania rodziców, oraz jakie kroki rodzice mogą podjąć, aby pomóc swojemu dziecku przejść przez ten trudny czas.

Rozwód rodziców bywa dla dziecka przyczyną depresji, często ukrywanej przed najbliższymi i otoczeniem. Jest to doświadczenie, które wpływa na dzieci, ale to jak przez niego przejdą zależy w dużej mierze od tego, w jaki sposób przechodzą przez niego dorośli. Pomijając kwestie prawne związane z rozprawą rozwodową dzisiaj pokażemy, jak rozwód wpływa na dziecko i jak pomóc młodemu człowiekowi nie czuć się odosobnionym.  

Trochę statystyki

Szacuje się, że rozwód rodziców, w krajach zachodnich dotyczy blisko 30% dzieci, przed ukończeniem 16 roku życia. Dla większości z nich, nawet przez krótki czas, jest to negatywne doświadczenie, acz reakcje dzieci na nową sytuację są bardzo indywidualne i często zależą od dotychczasowych relacji z najbliższymi. Coraz większa powszechność tego zjawiska sprawia, że możemy pomóc najmłodszym doświadczającym takiej sytuacji nie czuć się odosobnionym?

Emocjonalne skutki rozwodu dla dzieci

Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą przeżywać cały wachlarz emocji w związku z rozwodem. Mogą czuć się zagubione, zaniepokojone, a nawet winne. Dla wielu z nich rozwód rodziców jest szokiem, który zaburza ich poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Emocjonalne skutki mogą obejmować:

1. Smutek i żal. Dzieci mogą czuć się smutne z powodu utraty dotychczasowego życia rodzinnego. Zaburza to bowiem ich codzienną stabilizację, tym bardziej jeżeli wiąże się on z wyprowadzką jednego z rodziców.
2. Złość i frustracja. Mogą być rozgniewane na rodziców lub na też na siebie. Nierzadko mogą reagować agresją, obwiniając jedną ze stron winą za rozpad rodziny.
3. Poczucie winy. Niektóre dzieci mogą myśleć, że są winne rozwodowi rodziców.
4. Lęk i niepewność. Obawa o przyszłość, zmiany w życiu codziennym i relacjach z rodzicami.

Rozwód rodziców to gorszy start w dorosłość?

Rozwód rodziców nie musi nieść negatywnych konsekwencji dla rozwoju psychicznego dziecka, a tym samym nie musi być czynnikiem determinującym powstawanie zaburzeń w życiu dorosłym. Sytuacja rozwodowa sama w sobie nie jest toksyczna, o ile dorośli nie czynią jej toksyczną i nie próbują np. manipulować najmłodszym.

Rozwód rodziców a dziecko

Najmłodsze dzieci i te do 3 roku życia są silnie związane z matką i to właśnie samopoczucie matki oddziałuje na niego najbardziej. Jej zachowanie, reakcje emocjonalne, postawa wobec otoczenia i samego dziecka, są dla niego wyznacznikiem samopoczucia. Jeżeli wówczas dojdzie do rozwodu rodziców ważne, by zapewnić maluchowi przewidywalność zdarzeń. Drugi z rodziców powinien regularnie odwiedzać dziecko. W przypadku dzieci 3-5 lat rozwód podważa przekonanie o świecie jako miejscu bezpiecznym. Pojawia się lęk, że skoro jedno z rodziców odeszło, to i drugie z czasem odejdzie. Ważna jest w tym okresie bliskość fizyczna i emocjonalna.

Dzieciom w wieku wczesnoszkolnym (6-9 lat) rozwód burzy relacje na płaszczyźnie dziecko – rodzic – otoczenie, dlatego ważna staje się dla niego grupa rówieśnicza. Pojawiający się lęk wynika z faktu, że młody uczeń boi się, że po powrocie ze szkoły do domu nikogo w nim nie zastanie. Nawet kilkuminutowe spóźnienie jednego z rodziców wywołuje w nim strach, dlatego stały kontakt z obojgiem rodziców ma dla niego duże znaczenie. Dzieci 9-12 letnie są już bardziej świadome siebie i otaczającego je świata, dlatego głównym uczuciem towarzyszącym im w sytuacji rozpadu rodziny jest gniew, wymówki, manipulacja … 

Rozwód czy separacja?

Separacja małżeńska to rozwiązanie przejściowe, które jeszcze może „uratować” związek rodziców i zapobiec rozstaniu. Należy jednak pamiętać, że sąd nie udzieli rozwodu ani separacji małżonkom, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć małoletnie dziecko.  

Jak wspierać dziecko w trudnym czasie, w trakcie rozwodu?

Aby pomóc dziecku przejść przez rozwód, rodzice mogą podjąć szereg działań, które zminimalizują stres i zapewnią poczucie bezpieczeństwa.

1. Otwarte rozmowy. Ważne jest, aby rozmawiać z dzieckiem otwarcie i szczerze o tym, co się dzieje. Wyjaśnienie sytuacji w sposób dostosowany do wieku dziecka pomaga zrozumieć, że nie jest ono winne rozstaniu.

2. Zapewnienie stabilności. Utrzymanie rutyny i stabilności w życiu codziennym jest kluczowe. Regularne harmonogramy i przewidywalne działania mogą pomóc dziecku poczuć się bezpieczniej.

3. Współpraca między rodzicami. Nawet jeśli rodzice mają trudności we wzajemnych relacjach, powinni dążyć do współpracy w kwestiach związanych z dzieckiem. Ważne jest, aby unikać negatywnych komentarzy na temat drugiego rodzica w obecności dziecka.

4. Wsparcie emocjonalne. Dziecko powinno mieć możliwość wyrażania swoich uczuć. Rodzice mogą okazać empatię i wsparcie, a także rozważyć skorzystanie z pomocy psychologa dziecięcego, jeśli dziecko wykazuje oznaki głębszego stresu lub smutku.

Czy rozwód zawsze musi być traumatyczny dla dziecka?

Choć rozwód jest trudnym doświadczeniem, nie zawsze musi prowadzić do trwałych negatywnych skutków. Dzieci mogą przejść przez ten proces stosunkowo dobrze, jeśli rodzice podejdą do sytuacji odpowiedzialnie i świadomie. Kluczem jest wspieranie dziecka, dbanie o jego potrzeby emocjonalne i zapewnienie, że mimo zmian, rodzice wciąż są dla niego dostępni i zaangażowani.

Niezależnie od tego, czy chcemy uzyskać rozwód czy też separację warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawników, którzy nie tylko przygotują stosowne pisma, ale także pomogą przejść przez cały proces sądowy bez szkody dla dziecka. Jeżeli mają Państwo pytania, lub chcielibyście, aby adwokat od rozwodów poprowadził Was przez całe postępowanie, zapraszamy do kontaktu.