Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje wspólność majątkowa małżeńska, która oznacza, że małżonkowie posiadają wspólny majątek i wspólnie odpowiadają za swoje zobowiązania. Niemniej, w każdym momencie trwania małżeństwa, a nawet przed jego zawarciem, istnieje możliwość sporządzenia notarialnej umowy małżeńskiej, zwanej intercyzą, ustanawiającej rozdzielność majątkową. Jakie to ma konsekwencje dla dziedziczenia spadku? Odpowiadamy na najczęściej pojawiające się pytania.

Dziedziczenie w standardowym małżeństwie

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje tzw. wspólność majątkowa. Wartości majątkowe nabyte w drodze dziedziczenia stają się częścią majątku osobistego spadkobiercy, niezależnie od istnienia wspólności majątkowej. Oznacza to, że nawet jeśli małżonkowie mają wspólny majątek, spadek otrzymany przez jednego z nich nie staje się automatycznie częścią tego majątku. Spadkodawca może jednak inaczej postanowić w testamencie.

Śmierć jednego z małżonków powoduje automatyczne ustanie wspólności majątkowej, przekształcając wspólny majątek w majątek udziałowy. W praktyce oznacza to, że połowa majątku przypada żyjącemu małżonkowi, a druga połowa podlega dziedziczeniu. Aby całość majątku przypadła współmałżonkowi, niezbędne jest sporządzenie odpowiedniego testamentu przez oboje małżonków.

Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie

Rozdzielność majątkowa, ustanawiana za pomocą intercyzy, daje małżonkom możliwość posiadania odrębnych majątków. W tym przypadku zarówno majątek nabyty przed ślubem, jak i ten zdobyty w trakcie trwania małżeństwa, pozostaje własnością osoby, która go uzyskała.

Wiele osób mylnie uważa, że ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami wyklucza współmałżonka z dziedziczenia. W rzeczywistości rozdzielność majątkowa nie ma wpływu na prawo do dziedziczenia. W przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi małżonek nadal ma prawo do spadku, niezależnie od wcześniejszej decyzji o rozdzielności majątkowej.

Kluczowym dokumentem regulującym dziedziczenie jest testament. Jeśli jednak zmarły nie sporządził testamentu, wówczas dziedziczenie odbywa się na podstawie przepisów ustawowych. Zgodnie z prawem, w pierwszej kolejności dziedziczy małżonek, co nie zmienia się nawet przy rozdzielności majątkowej.

Pomimo rozdzielności majątkowej, małżonek dziedziczy w pierwszej kolejności, dzieląc spadek równomiernie z dziećmi. Niemniej jednak, udział małżonka w spadku nie może być mniejszy niż 25% całości majątku po zmarłym.

W sytuacji, gdy małżeństwo nie miało dzieci, spadek jest dzielony między małżonka oraz rodziców zmarłego. Rodzice zmarłego otrzymują po 25% całości spadku. Jeżeli zmarły nie miał rodziców, rodzeństwa ani dzieci, cały spadek przejmuje pozostający przy życiu małżonek.

Dziedziczenie długów przy rozdzielności majątkowej

Jednym z motywów decydujących o rozdzielności majątkowej jest ochrona przed długami współmałżonka. W przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi małżonek dziedziczy również długi zmarłego.

Małżonek może jednak odrzucić spadek, co oznacza, że nie przyjmuje ani majątku, ani długów. Alternatywnie, może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co ogranicza jego odpowiedzialność za długi tylko do wartości odziedziczonego majątku.

Decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku należy podjąć w ciągu sześciu miesięcy od otwarcia spadku. W tym czasie małżonek musi zdecydować, czy przyjmie majątek wraz z długami, odrzuci spadek, czy też przyjmie go z ograniczoną odpowiedzialnością za długi.

Rozdzielność majątkowa nie wyklucza małżonka z dziedziczenia. Małżonek nadal ma prawo do spadku, zarówno w przypadku dziedziczenia ustawowego, jak i na podstawie testamentu. Ważne jest jednak, aby pamiętać o obowiązujących terminach i możliwościach w zakresie dziedziczenia długów, by podjąć świadomą decyzję.